การที่นักศึกษาแพทย์จบใหม่บางส่วนไม่ค่อยอยากทำงานในโรงพยาบาล (หรือเลือกออกไปทำงานด้านอื่น) เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในหลายประเทศ รวมถึงไทย โดยมีสาเหตุหลักๆ ดังนี้:
1. Workload และความเครียดสูง
- ชั่วโมงงานยาว : แพทย์จบใหม่มักต้องอยู่เวรบ่อย (บางแห่งเวร 24 ชม. 2-3 ครั้ง/สัปดาห์) และทำงานเฉลี่ย 60-80 ชั่วโมง/สัปดาห์
- ความรับผิดชอบต่อชีวิตคน : โดยเฉพาะในแผนกฉุกเฉินหรือ ICU ที่ต้องตัดสินใจเร็วภายใต้ความกดดัน
- ระบบราชการ/เอกสาร : งานเอกสารเพิ่มขึ้น (เช่น รายงานการรักษา, ส่งเบิกประกัน) ทำให้เสียเวลาที่ควรใช้ดูแลผู้ป่วย
2. สภาพการทำงานในโรงพยาบาลรัฐ
- อุปกรณ์ไม่เพียงพอ : บางโรงพยาบาลขาดแคลนเครื่องมือทันสมัย หรือยาจำเป็น
- ผู้ป่วยล้นมือ : แพทย์ 1 คน ดูแลผู้ป่วยหลายสิบร้อยคน/วัน → คุณภาพชีวิตการทำงานลดลง
- ค่าตอบแทนไม่สมดุล : เงินเดือนแพทย์รัฐเริ่มต้นประมาณ 40,000-50,000 บาท ซึ่งบางคนมองว่าไม่คุ้มกับความเหนื่อยและความเสี่ยง
3. การเปลี่ยนค่านิยมของคนรุ่นใหม่
- ต้องการ Work-Life Balance : คนรุ่นใหม่ให้ความสำคัญกับเวลาส่วนตัวมากขึ้น ไม่ต้องการทำงานจนไม่มีเวลาพักผ่อน
- ไม่ยึดติดกับ “อาชีพแพทย์” แบบเดิม : บางคนค้นพบว่าตนเองชอบงานวิจัย การสอน หรือสายงานที่ไม่ต้องเจอผู้ป่วยโดยตรง
- สุขภาพจิต : ความเครียดสะสมในระหว่างฝึกงาน (Internship) ทำให้บางคนตัดสินใจเปลี่ยนเส้นทาง
4. ทางเลือกอื่นที่น่าสนใจกว่า
- เปิดคลินิกเอกชน : ทำงานเป็นแพทย์ทั่วไปหรือเรียนต่อเฉพาะทางแล้วเปิดคลินิกเอง มีอิสระและรายได้สูงกว่า
- ทำงานในองค์กรระหว่างประเทศ : เช่น WHO, หน่วยงานสาธารณสุข เน้นงานนโยบายหรือป้องกันโรค
- สายงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง : ทำงานในบริษัทยา, ประกันสุขภาพ, สตาร์ทอัพด้านสุขภาพ (HealthTech)
- ต่อยอดเป็น Influencer ด้านสุขภาพ : ใช้ความรู้แพทย์สร้างคอนเทนต์ออนไลน์
5. ปัญหาจากระบบการศึกษาแพทย์
- ภาพลักษณ์ vs ความจริง : บางคนเข้าเรียนแพทย์ด้วยความฝัน แต่พบว่าชีวิตการทำงานต่างจากที่คิด
- ขาดการเตรียมรับมือความเครียด : การเรียนแพทย์มุ่งสอนทักษะวิชาการ แต่ไม่เต็มที่กับการจัดการสุขภาพจิต
ข้อมูลเสริม: แนวโน้มในไทย
อัตราแพทย์ลาออกเพิ่มขึ้น : จากข้อมูลกระทรวงสาธารณสุข (2565) พบว่าแพทย์รัฐลาออกเฉลี่ย 3-5% ต่อปี โดยสาเหตุหลักคือ Workload และค่าตอบแทน
โครงการแพทย์ชนบท : แพทย์ต้องทำงานในพื้นที่ห่างไกล 3 ปี ส่งผลให้บางคนเลือกจ่ายค่าปรับแทนการทำงาน
สิ่งที่โรงพยาบาลและรัฐพยายามปรับปรุง
- ลดชั่วโมงเวร : บางโรงพยาบาลเริ่มจำกัดเวรไม่เกิน 24 ชม./สัปดาห์
- เพิ่มสวัสดิการ : เช่น ค่าเวรเพิ่ม เบิกค่าที่พัก เงินโบนัสประจำปี
- สนับสนุนการเรียนต่อเฉพาะทาง : เปิดสอบตรงมากขึ้นเพื่อลดการแข่งขัน
- ปรับระบบดิจิทัล : ลดงานเอกสารด้วยระบบ EMR (Electronic Medical Record)
คำแนะนำสำหรับแพทย์จบใหม่ที่รู้สึกท้อ
- หาที่ปรึกษา: คุยกับแพทย์รุ่นพี่ที่เคยผ่านจุดนี้เพื่อรับคำแนะนำ
- ลองฝึกงานหลายแผนก : บางแผนกอาจเหมาะกับนิสัยเรามากกว่า (เช่น เวชศาสตร์ครอบครัว, รังสีวิทยา)
- วางแผนระยะยาว : ถ้าอยากออกไปทำงานนอกโรงพยาบาล ควรเก็บประสบการณ์และต่อยอดทักษะอื่นๆ เช่น ด้านบริหาร
การไม่ชอบทำงานในโรงพยาบาลไม่ใช่เรื่องผิด แต่เป็นผลจากปัจจัยทั้งสภาพการทำงานและค่านิยมที่เปลี่ยนไป สิ่งสำคัญคือน้องต้องรู้จักตัวเองว่าชอบหรือถนัดทางไหน แล้วเลือกเส้นทางที่ทำให้ชีวิตมีความสุขที่สุดครับ